Haemophilia Disease Info in Marathi
हिमोफिलिया हा एक अनुवांशिक रक्तस्त्राव विकार आहे ज्यामध्ये रक्त व्यवस्थित गुठळ्या होत नाही. त्याला अनेक घटक जबाबदार आहेत. हिमोफिलिया रोग आणि त्याच्या उपचारांबद्दल लोकांना जागरूक करण्यासाठी १७ एप्रिल रोजी जागतिक हिमोफिलिया दिवस जगभरात साजरा केला जातो. हिमोफिलिया रोग कसा बरा होऊ शकतो, त्याची लक्षणे आणि कारणे हे आज आपण येथे पाहणार आहोत.
हिमोफिलिया हा एक अनुवांशिक रोग आहे म्हणजेच तो आई-वडिलांकडून मुलास होऊ शकतो. सहसा, हा रोग पुरुषांमध्ये अधिक सामान्य आहे. गुणसूत्र हे या रोगाचे वाहक आहेत आणि परिणामी, रक्त गोठत नाही ज्यामुळे रक्तस्त्राव होतो.
हिमोफिलिया आजाराने ग्रस्त रुग्णांच्या रक्तात प्रथिनांची कमतरता असते, ज्याला क्लोटिंग फॅक्टर देखील म्हणतात. दुखापतीच्या ठिकाणी रक्तस्त्राव थांबवण्यासाठी हे प्रोटीन प्लेटलेट्ससोबत काम करते. म्हणजे दुखापतीनंतर एखाद्या व्यक्तीला जास्त काळ रक्तस्त्राव होतो आणि त्यांना अंतर्गत रक्तस्त्राव होण्याची शक्यता असते. जर रक्तस्त्राव जास्त असेल तर ते प्राणघातक असू शकते.
हिट स्ट्रोक म्हणजे काय? हिट स्ट्रोक का होतो? – उष्माघात
हिमोफिलियाचे प्रकार
हिमोफिलियाचे अनेक प्रकार असू शकतात, परंतु फक्त दोन मुख्य प्रकार आहेत जे खालीलप्रमाणे आहेत –
- हिमोफिलिया प्रकार A – या प्रकारच्या हिमोफिलियाला क्लासिक हिमोफिलिया असेही म्हणतात. हा रोग VIII रक्त गोठणे घटकाच्या कमतरतेमुळे होतो.
- हिमोफिलिया प्रकार बी – याला ख्रिसमस रोग असेही म्हणतात. हे क्लॉटिंग फॅक्टर IX च्या उत्पादनातील कमतरतेमुळे होते.
हिमोफिलियाची लक्षणे
रक्तस्त्राव हे हिमोफिलियाचे प्राथमिक लक्षण आहे.
- त्वचेखालील रक्तस्त्राव, ज्यामुळे हेमॅटोमा (शरीराच्या मऊ उतींमध्ये रक्त जमा होणे) होऊ शकते.
- तोंडात किंवा हिरड्यांमध्ये रक्तस्त्राव सहसा दंत उपचार, शस्त्रक्रिया किंवा रोगानंतर होतो.
- लसीकरण किंवा इंजेक्शन नंतर रक्तस्त्राव.
- सांध्यातील रक्तस्रावामुळे प्रभावित सांध्यांमध्ये सूज किंवा वेदना होतात, सामान्यतः कोपर, गुडघे आणि घोट्याला.
- वारंवार नाकातून रक्त येणे जे थांबवणे कठीण आहे
- कठीण प्रसूतीनंतर नवजात मुलाच्या डोक्यातून रक्तस्त्राव होतो
- पचनसंस्थेतील रक्तस्रावामुळे उलट्या, मल किंवा मूत्रात रक्त येऊ शकते.
- मेंदूतील रक्तस्रावामुळे डोकेदुखी, उलट्या किंवा चक्कर येऊ शकतात.
Haemophilia Disease Info in Marathi
जागतिक हिमोफिलिया दिवस २०२३
जागतिक हिमोफिलिया दिवस दरवर्षी १७ एप्रिल रोजी साजरा केला जातो. १९८९ मध्ये जागतिक हिमोफिलिया महासंघाने या संस्थेची स्थापना करणाऱ्या फ्रँक श्नबेल यांच्या वाढदिवसाच्या स्मरणार्थ हा दिवस साजरा करण्याचा निर्णय घेतला होता.
हिमोफिलियाबद्दल जनजागृती करणे हा या दिवसाचा उद्देश आहे. ज्यांना उपचाराचा खर्च परवडत नाही त्यांच्यासाठी हे लोकांना जागरूकता आणि निधी उभारण्यास प्रवृत्त करते.
या वर्षी जागतिक हिमोफिलिया फेडरेशनने जागतिक हिमोफिलिया दिन २०२३ ची थीम “सर्वांसाठी प्रवेश: काळजीचे जागतिक मानक म्हणून रक्तस्त्राव प्रतिबंध” अशी घोषणा केली आहे.